şam

1.

is. <ər.> İçinə fitil qoyulmuş piyli maddələrdən hazırlanan silindrik işıq ləvazimi. Yanır qəribanə kənd axşamları; Titrək işıqlarla məscid şamları. S. V.. Çapıq Abbas cibindən uzun bir şam çıxarıb ortaya qoydu. S. Rəh.. // Lampa və s. işıq cihazları mənasında. Axşam oldu, gün batdı, şamlar yandı. A. S..

◊ Şam kimi (təki) sönmək – puça çıxmaq, yox olmaq. Orada ağladıqca hər dustaq ürək; Şam təki sönmüşdür ümidlə dilək. S. V.. Şam kimi ərimək, şama dönüb ərimək – gündən-günə ərimək, çox arıqlamaq, ətini tökmək. Mələk şam kimi ərisə də, dərdini heç kəsə açmırdı. İ. Ş.. Zeynalın verdiyi şəklə baxandan sonra Mülayim arvad ikicə günün içində şam kimi ərimişdi. B. Bayramov. Burnuna şam iyi dəyməyib – bərkdən-boşdan çıxmamış, dərd görməmiş adam haqqında.

2.

is. <fars.>

1. Axşam. Şam süfrəsi. Şam(ü) səhər – axşam-səhər, səhəraxşam. Şamü səhər bülbül kimi ağlaram; Qorxuram qönçədən gülüm pozula. Aşıq Murad. Gəl, baba, məscidlərə, ehsanı gör! Şamü səhər aşı, fisincanı gör! Ə. N.. Şam ta səhər klas. – axşamdan-səhərədək. Dolanım başına şam ta səhər; Şəmi-camalının pərvanəsiyəm. Q. Z..

2. Axşam yeməyi. . . Yusif şah buyurdu: – Tapşır, mənə şam hazır etsinlər ki, bu gün bir zad yeməmişəm. M. F. A.. Şamdan sonra xan yenə özünü çırthaçırtla yanan buxarının yanına verib oturdu. Ç.. Hamı yedi, şam bitdi. Amma Məstan bəyin gözü yolda qaldı. B. T.. Şam et- mək (eləmək) – axşam yeməyi yemək. Saat on birdə yenə qonaqları dəvət elədilər xörək otağına və yenə ağalar və xanımlar xörək stolunun ətrafına düzülüb başladılar şam eləməyə. C. M..